بررسی تأثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات رواناب سطحی (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه)

تغییرات اقلیمی مهم­ترین معضل کرۀ زمین در سدۀ حاضر است. بنابراین ارزیابی و پیش بینی این تغییرات در آینده به دلیل آثار سوء آن بر منابع آبی و همچنین تأثیرات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ازاین رو در پژوهش حاضر، تأثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات رواناب سطحی حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه تحت سناریوهای­ a1b، a2 و b1 با کاربست مدل گردش عمومی hadcm3 و مدل مفهومی بارش- رواناب ihacres در سه دورۀ زمانی مختلف (2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080) از طریق مدل­ ریزمقیاس گردانی آماری lars-wg بررسی شد. نتایج ارزیابی داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده توسط مدل­ ریزمقیاس گردانی lars-wg با استفاده از شاخص­های آماریو خطاسنجی مختلف بیانگر آن است که اختلاف معناداری بین مقادیر شبیه سازی شده و مشاهداتی آنها با خطای بحرانی 05/۰ وجود ندارد. نتایج حاصل از مدل اقلیمی نشان می دهد که متوسط دمای حوضه در دوره های آتی بین 55/0 تا 15/3 درجۀ سلسیوس افزایش؛ و میزان بارش، 94/11 درصد کاهش خواهد یافت. تحلیل عملکرد مدل بارش- رواناب ihacres نیز حاکی از دقت خوب و مناسب این مدل در شبیه سازی تغییرات رواناب در حوضۀ مورد بررسی است. نتایج بررسی تغییرات رواناب سطحی نیز نشان می دهد که متوسط رواناب سالانۀ بلندمدت در دهه های 2020، 2050 و 2080 نسبت به دورۀ پایه به ترتیب 4/5، 35/22 و 4/65 درصد کاهش می یابد. براساس نتایج سناریوهای مختلف، حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه در دوره های آتی با مشکل کاهش رواناب سطحی، کاهش بارندگی و افزایش دما روبه رو خواهد بود.